Ontstaan
van het idee
Het idee voor een project waarbij rivier De Lauwers als verbindende factor wordt gezien ontstond in 2020 toen de Engelse toerisme expert Anna Pollock het Westerkwartier en de naaste omgeving bezocht. Anna Pollock is de goeroe van de bloeiende bestemmingen en richt zich op duurzaam en toekomstbestendig toerisme met daarbij oog voor leefbaarheid en identiteit. Anna was zeer onder de indruk van de provincie Groningen en met name de regio Westerkwartier en Het Hogeland en zag veel mogelijkheden om de regio tot een bloeiende bestemming te maken.
Met de input van Anna werd in 2020 door gemeente Westerkwartier het projectplan “Onderwegens van guster noar mörgen” geschreven. Gemeente Westerkwartier liet daarop in de zomer van 2020 een enquête huis-aan-huis bezorgen. De inwoners werd gevraagd om mee te denken over de ontwikkeling van het Westerkwartier en omgeving als bloeiende bestemming. Er werden diverse bijeenkomsten gehouden waarin o.a. het thema “zoeken naar de verbindende factor” aan de orde kwam. Het werd duidelijk dat de rivier De Lauwers als één van de verbindende factoren kon worden gezien.
Naar aanleiding van deze bijeenkomsten hebben een aantal inwoners van de zeven dorpen gelegen aan De Lauwers het thema “zoeken naar de verbindende factor” in 2021 in de praktijk gebracht. In al deze dorpen zijn ambassadeurs opgestaan. Op de fiets en met een sloep van het Visserijmuseum Zoutkamp zijn de ambassadeurs langs de genoemde dorpen aan de Lauwers gegaan en hebben de omgeving verkend. De conclusie die werd getrokken is dat de omgeving prachtig is en dat het zeer de moeite waard is om de Lauwers uit het Niemandsland te halen. De Lauwers en omgeving kunnen worden gezien als een bloeiende bestemming.
Een stukje geschiedenis
De rivier de Lauwers was vroeger een getijdenrivier en meanderende 25 kilometer lang, heel mooi door het landschap van Surhuisterveen naar Zoutkamp en officieel liep deze nog van Zoutkamp tot en met paal 18 op Schiermonnikoog. Tegenwoordig loopt de Lauwers van Gerkesklooster tot en met de Friese Sluis bij Zoutkamp. De Lauwers is onder beheer van de provincie Fryslân. De rivier bepaalt voor een groot deel de grens tussen de provincies Friesland en Groningen. De grens werd eerst met een greppel en later met grenspalen gemarkeerd. De Lauwers is niet alleen de provinciegrens (met uitzondering van Pieterzijl), maar ook een taalkundige grens.
De petgaten in de Doezumermieden (heel vroeger het eerste gedeelte van de Lauwers) herinneren aan de turfwinning in dit gebied. Dit deel van de Lauwers is al lang niet meer bevaarbaar en liep oorspronkelijk van Surhuisterveen tot Stroobos/Gerkesklooster waar de rivier aan de oostkant uitmondde in het Van Starkenborghkanaal.
Stichting Gastvrijheid aan de Lauwers
In april 2022 werd Stichting Gastvrijheid aan de Lauwers opgericht. Alle zeven dorpen hebben een ambassadeur die ook zitting heeft in het bestuur van stichting Gastvrijheid aan de Lauwers.
De statutaire doelstelling van de stichting is als volgt: De stichting heeft als doel: het stimuleren van een groeiende samenwerking, leefbaarheid, trots en saamhorigheid tussen de minimaal zeven dorpen die grenzen aan de rivier de Lauwers door de rivier te gebruiken als verbindende factor, alsook het stimuleren van werkgelegenheid, toerisme en samenleving in het betreffende gebied, het bijdragen aan het behoud van flora en fauna en het verrichten van al wat hiermee verband houdt of daartoe bevorderlijk kan zijn. Tot dit doel behoort niet het doen van uitkeringen aan de oprichter of aan hen die deel uitmaken van organen van de stichting.
Het projectplan Gastvrijheid aan de Lauwers
Op dit moment wordt gewerkt aan een projectplan waarmee De Lauwers als ondergeschoven kindje uit de vergetelheid gehaald zal worden. De Lauwers wordt daarmee weer aantrekkelijk gemaakt voor de eigen bewoners en voor de (nautische)toeristen.
Er zullen nog veel verbeteringen moeten worden doorgevoerd.
Zo is De Lauwers op sommige plekken moeilijk bevaarbaar door de beperkte diepte en het dichtslibben en dichtgroeien van sommige stukken. Ook de lage en slecht onderhouden bruggen en de beperkte mogelijkheden om aan te meren of slecht onderhoud van aanmeerplekken zijn een obstakel. In het algemene projectplan wordt hiervoor aandacht gevraagd en worden oplossingen aangedragen.
Het projectplan Gastvrijheid aan de Lauwers zal worden gebruikt om fondsen en subsidies te werven om de gewenste veranderingen te realiseren. Het spreekt voor zich dat hierbij nauw wordt samengewerkt met de dorpsbesturen, de inwoners, de waterschappen en andere betrokkenen. In het projectplan zal tevens een kanoroute met aanlegmogelijkheden worden meegenomen, maar ook visplekken. De overstap van De Lauwers naar Het Reitdiep willen we heel graag realiseren met aanlegmogelijkheid en een zitplaats of kookplek voor bootvaarders. De Friese sluis en sommige bruggen hebben maar een beperkte afmeting en veel nautisch verkeer kan daardoor niet over De Lauwers varen.
